Đội công tác đào hồ thủy lợi Thiện Trường vừa được thành lập xong liền bắt tay vào công việc ngay. Đội đã làm việc hết sức năng nổ, năng nổ đến quá đà! Trong bước đầu công tác, đội đã gây nên một điều đáng tiếc. Sau khi xã ra lệnh giải tỏa cồn mồ, những gia đình có đủ điều kiện thuận tiện đã lần lượt lo bốc dời lăng mộ thân nhân của họ trước. Vì nôn nóng thực hiện công trình, ông Phan Cẩn đã cho đội công tác của mình cứ nơi nào bốc dời xong là tiếp tay dọn quang, bốc đá lớn, hốt xà bần để đắp bờ hồ đến đó. Không ngờ lối làm việc vội vã này đã vô tình xóa mất dấu vết cũ làm những người chưa kịp bốc dời đâm ra khó nhận diện được mồ mả người thân. Khi số mồ mả bốc dời chưa được một phần ba khu cồn mồ đã biến dạng hẳn. Những bụi cây, những hốc đá đặc biệt không còn khiến chỗ nào cũng như chỗ nào. Chỉ có một số mộ gần mấy ngôi mộ lạ của người Chàm người Thượng gì đó người thân còn có thể nhận ra được. Gia đình nào bốc mộ thân nhân càng muộn càng gặp nhiều khó khăn. Rốt cục một số gia đình quá chậm chân không cách nào định chắc được mồ người thân nữa. Một số sợ bốc lầm mồ của người khác thêm mang tội; một số vì nghèo túng bất kham cũng nhân dịp đó thả liều luôn. Đó là lý do khiến số mộ vô chủ đã nhảy lên vượt xa con số mà chính quyền xã dự tính.
Trước đây chính quyền xã dự trù số mộ vô chủ chỉ có chừng năm chục ngôi. Cùng lắm lên tới một trăm đã là cao. Nhưng bây giờ con số đó vượt lên ngót ba trăm!
Khi thời hạn ấn định cho dân làng bốc dời mồ mả thân nhân đã hết, chính quyền xã bắt đầu cho thực hiện việc bốc dời số mồ vô chủ đó.
Số mồ vô chủ tăng tất nhiên khoản chi phí cho việc bốc dời cũng phải tăng. Ủy ban xã bèn mở một cuộc họp thu gọn để tìm phương kế giải quyết. Qua cuộc họp này, trừ ra những ngôi mộ lạ sẽ do chính đội công tác thủy lợi bốc dời, xã quyết định chia cồn mồ ra từng khu vực nhỏ rồi giao lại cho các tập đoàn sản xuất lo tính. Xã cũng ấn định số công điểm cho việc bốc dời mỗi ngôi mộ cao thấp tùy theo mộ lớn hay nhỏ. Đây là một cơ hội tốt cho chủ tịch xã Phạm Bá Lâm giải quyết số quan tài xi măng nặng nề của ông. Ông cho hóa giá số quan tài đó để cấp cho các tập đoàn sử dụng.
*
Một hôm tập đoàn 9 mở một cuộc họp đặc biệt sớm hơn thường lệ. Không ai đoán được lý do. Mọi người càng ngạc nhiên khi đi vào cuộc họp, những thủ tục thường ngày đều được rút ngắn. Cuối cùng anh Sự tập đoàn trưởng tuyên bố:
- Hôm nay sở dĩ tập đoàn ta cho thông qua vấn đề công việc trong ngày sớm, mục đích là dành thì giờ để bàn định về một công việc khác quan trọng hơn. Chiều nay tôi mới họp ở xã về, ủy ban đã phân công cho tập đoàn 9 chịu trách nhiệm bốc dời một phần trong khu cồn mồ. Tôi đã đến chỗ được phân phối để xem xét. Hiện tại trong khu vực xã chia cho tập đoàn 9 có hai mươi lăm nấm mộ vô chủ. Công điểm bốc dời một ngôi mộ bao nhiêu đã được xã ấn định rõ ràng. Kể ra cũng khá cao so với các công việc khác. Quan tài đã có xã cung cấp. Chúng ta chỉ việc bốc dời rồi đưa đến chôn lại ở một khu vực khác do xã chỉ định. Nếu ai muốn lãnh khoán bốc dời số mồ ấy để hưởng công điểm xin đưa tay lên cho biết!
Bên dưới có tiếng xì xào:
- Quan tài gì mà nặng trịch trịch, nội việc gánh quan tài không đã khổ rồi!
-
Công điểm tuy cao nhưng làm công việc này lại phải chịu trách nhiệm với người dưới cõi âm chứ không phải chơi đâu, không chừng lỗ to!
Bàn tán một hồi không thấy ai chịu làm, anh Sự hỏi lại:
- Sao, có ai tình nguyện bốc dời số mộ xã chia cho tập đoàn mình không?
Vẫn không có ai trả lời. Anh Sự hỏi đi hỏi lại mấy lần nữa vẫn không có ai nhận. Cuối cùng anh Sự nói:
- Nếu trong tập đoàn không có ai tình nguyện làm, tập đoàn sẽ chia đều việc bốc dời ấy cho các đoàn viên.
Nghe anh Sự nói tôi bỗng rùng mình. Trong những ngày gần đây tôi đã nghe nhiều người xì xào kể với nhau về chuyện những hồn ma. Nào những hồn ma hiện về khóc lóc ở khu cồn mồ vì bị bỏ rơi hoặc bị xua đuổi đến những nơi xa lạ(?) như người trần gian bị đưa đi vùng kinh tế mới! Nào những hồn ma hiện về đe dọa hoặc trách móc thân nhân không làm tròn bổn phận với họ! Có người còn quả quyết cô Ánh chết cũng do hồn ma người thân của cô gây nên! Tuy những chuyện được kể không hẳn giống nhau nhưng nó tuôn ra dồn dập quá khiến người nghe dù vững lòng mấy cũng có lúc đâm ra hoang mang. Phải làm công việc bốc dời này biết đâu mình chẳng vô tình đụng chạm, chọc giận những hồn ma nói trên? Tôi chưa kịp định thần đã nghe nhiều tiếng lao nhao phát biểu:
- Không, bắt tôi làm chi chứ bốc mộ tôi không thể làm được đâu!
Nếu là hài cốt của người thân mình cũng phải gắng mà bốc, hài cốt của người khác ai mà dám đụng tới!
Có giết chết tôi cũng chịu thôi, ai làm thế tôi xin bù công làm việc khác!
Nếu ép tôi phải làm việc ấy tôi xin rút ra khỏi tập đoàn!
Không được, tôi mà thấy xương người tôi xỉu mất!
Hộ tôi không có đàn ông làm sao được việc này?
Có chết đói tôi cũng không thể làm việc đó!
…
Có lẽ những người phát biểu ấy đều đã nghe những chuyện tương tự như tôi đã nghe. Tôi cảm thấy mừng vì quá nhiều người có ý nghĩ giống mình. Đợi cho mọi người giẫy nẩy lên một hồi anh Sự mới thủng thẳng cười:
- Được rồi, tôi cũng trình bày cho bà con biết như vậy thôi. Nếu bà con không muốn làm thì tập đoàn sẽ giao công việc này cho người ngoài làm, bà con đồng ý chứ?
Cả tập đoàn hô lên một lượt:
- Hoan hô! Không có ai thắc mắc gì cả!
Đợi mọi người im lặng xong anh Sự nói tiếp:
- Ông Lê Búa đã tình nguyện bao thầu việc này. Tôi sẽ giao khoán cho ông ấy!
Mọi người như trút được một gánh nặng, tranh nhau hô:
- Nhất trí! Nhất trí! Nhất trí!
Anh Sự cười cười có vẻ thỏa mãn:
- Vậy là việc bốc dời của tập đoàn 9 coi như đã được giải quyết! Chúng ta có quyền về nghỉ sớm!
*
Tâm lý chung con người, rất ít ai muốn làm cái việc bốc dời xương cốt dù việc đó được trả tiền công cao hơn việc khác. Không phải người ta ngại sự dơ uế hay sợ hãi khi gặp xương cốt người chết mà người ta còn ngại nếu làm không được chu đáo sẽ mang lỗi với linh hồn người chết. Hầu hết dân quê đều rất sợ vướng phải nợ nần với người cõi âm. Bởi thế, chồng muốn nhận bốc thì vợ không bằng lòng, con muốn làm mẹ lại can ngăn.
Cuối cùng tập đoàn nào cũng thuận giao khoán công việc đó cho ông Lê Búa.
Ủy ban nhân dân xã cũng muốn việc bốc dời được chóng kết thúc để tiến hành việc đào hồ nên đã chấp nhận sự đề nghị của các tập đoàn. Hợp tác xã nông nghiệp sẽ xuất trả số lúa đúng với số công điểm xã đã ấn định cho ông Lê Búa để lo công việc bốc dời.
Lê Búa cho biết ông đã có sẵn một lực lượng lao động nòng cốt vững mạnh sẵn sàng bắt tay vào công việc ngay. Vừa thỏa thuận với các tập đoàn xong Lê Búa liền bắt tay vào việc thật. Lực lượng lao động đó gồm năm người trong gia đình: vợ chồng ông Búa, đứa con trai và vợ chồng người em trai của ông và một số thanh niên làm công. Tất cả đều là những người rất khỏe mạnh. Họ có một chiếc xe cải tiến để vận chuyển và nhiều dụng cụ sắc bén để đào bới. Cả bọn họ đã hì hục làm việc chẳng kể giờ giấc đêm ngày.
Khi Lê Búa bắt tay vào việc, dĩ nhiên ủy ban xã cũng không quên để mắt theo dõi. Người có trách nhiệm trong việc kiểm soát này chính là chủ nhiệm hợp tác xã Phan Cẩn. Sự làm việc năng nổ, cần cù của bọn Lê Búa đã làm cho ủy ban xã rất tin tưởng. Dần dần xã đã lơi bớt việc theo dõi.
Kết quả công việc đã làm thiên hạ hết sức ngạc nhiên: Bọn Lê Búa đã rút ngắn được gần một nửa thời gian mà ủy ban xã dự định tối thiểu. Chủ tịch ủy ban nhân dân xã Phạm Bá Lâm đã không tiếc lời khen ngợi và cám ơn Lê Búa cùng toán lao động của ông đã cố gắng một cách phi thường trong việc bốc dời số mồ mả vô chủ.
Khi nghe đến số lượng lúa hợp tác xã xuất trả cho Lê Búa, không ai khỏi chắt lưỡi thèm thuồng, tiếc rẻ. Cả chính quyền lẫn dân chúng trong xã đều tỏ ra thán phục sự cố gắng khác thường của gia đình này. Tuy vậy, cũng có một số ít cho rằng ủy ban xã đã ấn định số công điểm cho việc bốc dời này bị hố…
Sau khi nhận xong số thù lao khá to tát đó, Lê Búa lo thanh toán nhà cửa, vườn tược rồi đưa cả gia đình đi vùng kinh tế mới ở Tây nguyên…
Trung Học Trịnh Hoài Đức Bình Dương 