If You Were Coming In The Fall của Emily Elizabeth Dickinson và những bài thơ phỏng dịch

 Trang thơ phỏng dịch xin được giới thiệu bài thơ :
“IF YOU WERE COMING IN THE FALL” và 5 bài thơ phỏng dịch qua tiếng Việt :
1. NẾU THU NẦY EM CÓ ANH  (Nguyễn Cang)
2. NẾU EM CÓ ANH VÀO MÙA THU (Con Gà Què Azalea)
3. NẾU ANH ĐẾN MÙA LÁ RƠI (HLO)
4. NẾU VÀO THU ANH ĐẾN (LHN)
5. NẾU THU NÀY ANH VỀ (CCR)

Đây là 1 bài cổ thi của Emily Elizabeth Dickinson – một nữ thi  hào nổi tiếng người Mỹ vào thế kỷ thứ 19 .
Bài thơ này diễn tả tâm trạng của tác giả trong suốt thời gian chờ mong người yêu trở về, kéo dài ngày càng lâu dần – gần như bất tận – cho tới khi tác giả đành phải bỏ cuộc vì quá đau khổ và tuyệt vọng…

Mặc dù bài thơ này không nằm trong số 10 bài thơ nổi tiếng nhất của tác giả nhưng người dịch đã chọn bài này để phỏng dịch qua tiếng Việt với một số lý do cá nhân .

Bài cổ thi này gồm 5 khổ thơ – trong đó có một số ẩn ngữ cũng như địa danh cổ “Van Diemen’s land” * –  được dùng để ám chỉ một nơi rất xa xôi, do tác giả không biết rõ người yêu của mình đang thực sự ở nơi nào !

Theo tài liệu hướng dẫn đã được tham khảo, đại ý bài thơ như sau : Tác giả quá buồn rầu, gần như kiệt sức vì mong đợi sự trở về của người yêu, nhưng thời gian vắng mặt của người yêu ngày càng tăng lên, đến nỗi sự nghi ngờ của tác giả cũng tăng dần… Bà nghĩ rằng người yêu đã chết rồi nên có ý muốn tự tử để chết theo, vì tưởng rằng sau khi chết thì 2 người sẽ được sum họp. Tuy nhiên, cuối cùng bà đã gạt ý nghĩ đó qua 1 bên khi nhận ra sự tái hợp giữa 2 người chỉ là điều rất mơ hồ, không bao giờ còn có thể được nữa…

Cũng theo tài liệu hướng dẫn này, trong bài thơ có một số chữ mang tính ẩn dụ và một số câu gồm những ẩn ngữ. Nếu như người đọc không biết thì sẽ hiểu sai lạc ý của tác giả .

Trước khi giới thiệu những bài thơ được phỏng dịch qua tiếng Việt, Trang Thơ Phỏng Dịch xin được giới thiệu bài thơ nguyên tác bằng tiếng Anh, cùng với bài diễn nghĩa những ẩn ngữ…
Những nơi được tô đậm là nơi cần được nên hiểu theo bài diễn nghĩa vì nguyên tác gồm ẩn ngữ … (Lời mở đầu by Con Gà Què)

Nguyên tác :
IF YOU WERE COMING IN THE FALL

If you were coming in the Fall
I’d brush the Summer by
With half a smile, and half a spurn,
As housewives do a fly.

If I could see you in a year
I’d wind the months in balls
And put them each in separate Drawers
For fear the numbers fuse

If only Centuries, delayed
I’d count them on my hand
Subtracting, till my fingers dropped
Into Van Diemen’s land. *

If certain, when this life was out
That yours and mine should be
I’d toss it yonder, like a rind
And take eternity

But now, uncertain of the length
Of this, that is between
It goads me, like the goblin bee
That will not state its sting.

(By Emily Elizabeth Dickinson)

Bài diễn nghĩa

If you were coming back to me in the Fall,
(Nếu anh về bên em vào mùa thu)

I’d brush off the absence of a summer as a housewife would shoo a fly away. (Lúc đầu tác giả ngỡ rằng nếu được gặp lại người yêu vào mùa thu, tác giả sẽ xóa thật sạch mùa hè, giống như khi các bà nội trợ đuổi con ruồi thì sẽ phải đuổi đến tận cùng. Nghĩ đến điều này, và sắp được gặp lại người yêu nên tác giả vừa mỉm cười vừa như quên được nỗi đau lòng vì sự mong chờ đã quá lâu dài)

I’d compartmentalize the months into smaller units like balls of yarn and place them each I separate draws, in fear that our time apart would somehow become larger. (Nhưng mùa thu qua đi vẫn chưa thấy người yêu trở về, tác giả lại hy vọng người yêu sẽ về trong vòng 1 năm; tưởng tượng sẽ chia nhỏ từng tháng, cuốn mỗi tháng lại như cuốn len  thành những cuộn banh tròn, để sự mong đợi ngắn lại, cất từng cuộn banh len đó vô mỗi ngăn kéo riêng, như vậy chúng không kết hợp lại được để khỏi phải cảm thấy sự chờ mong quá lâu dài.)

If you were coming back to me in a matter of centuries, I’d count the centuries on the fingers, subtracting them one by one until they all fall to Tasmania (or Australia).
(Tuy nhiên, 1 năm trôi qua, người yêu vẫn bặt tin, tác giả cảm thấy như bà có thể phải chờ thêm hàng thế kỷ nữa, và dù cho thời gian dài bao lâu, bà vẫn chờ được. Bà sẽ dùng tay để đếm, xem mỗi ngón tay là 1 thể kỷ. Đếm tới đâu, coi như thời gian chờ đợi đó đã trôi qua,  cho tới khi đếm hết mọi ngón tay. Đếm xong thì tưởng tượng nó đã rụng xuống vào miền đất Van Diemen – Xem NOTES – sau bài dịch cuối cùng)

If I were certain that we could be together in death, I’d take my own life.
(Nhưng rồi sự mong đợi quá dài lâu đã làm tác giả mỏi mòn kiệt sức, bà đâm ra nghi ngờ người yêu đã chết rồi. Bà tự nhủ nếu chắc chắn là chết đi bà sẽ được sum họp với người yêu, bà sẽ tự tử chết theo…)

But, as I’m not sure of when you will come back to me, the doubt of your return taunts and hurts me like the sting of a bee. (Tuy nhiên, sau đó bà chợt nhận ra sự tái hợp bên kia thế giới là điều không thật nên bà bỏ ý định tự tử, tiếp tục sống trong nỗi đau lòng… nhức nhối như bị ong chích !!!)
(Con Gà Què Azalea diễn nghĩa sang tiếng Việt)

Emily Elizabeth Dickinson

Trở về  => TRANG THƠ PHỎNG DỊCH   –  HOME

Đọc thêm những bài phỏng dịch khác từ những dịch giả => Con Gà Què Azalea  – Nguyễn Cang – Thầy Hồ Nguyễn – Lê Hữu Nghĩa – Hương Lệ Oanh