PITY THE NATION  (By Khalil Gibran) và NHỮNG BÀI THƠ PHỎNG DỊCH

Chu Ân Lai (Tàu) và Henry Kissinger (Mỹ) trong bữa tiệc “Chopsticks – vịt quay Bắc Kinh” (10/11/1973), đi đêm cùng nhau, quyết định số phận của miền Nam VN

GIỚI THIỆU :

Trang thơ phỏng dịch của Web THĐ2  xin được giới thiệu một bài thơ của Khalil Gibran và 5 bài thơ phỏng dịch  :

PITY THE NATION  (By Khalil Gibran)
1. TỘI NGHIỆP MỘT QUỐC GIA ! (Con Gà Què )
2. TỘI NGHIỆP THAY NƯỚC TÔI (CN)
3. TỔ MẸ CÁI ĐẤT NƯỚC (LHN)
4. TỘI NGHIỆP CHO QUÊ HƯƠNG  (NĐT)
5. KHỐN KHỔ NƯỚC TÔI  (Từ Linh)

Khalil Gibran là một người dân nước Lebanon mang quốc tịch Mỹ  –  đã tạ thế và được tưởng niệm tại Mỹ  – cũng như được vinh danh khắp thế giới, gần ngang tầm với Đại Thi Hào Tango của Ấn Độ (Xem thêm nơi phần tiểu sử sau những bài phỏng dịch)

Bài thơ này đã được viết cho đất nước Lebanon – Tổ Quốc Quê Hương của tác giả – Nhưng nó đã nói lên được thân phận và cảnh ngộ của những nước nhược tiểu và những quốc gia đang bị Cộng Sản cai trị.

Trang thơ phỏng dịch đã chọn bài này vì từng chữ, từng câu trong bài thơ đều giống hệt bối cảnh của nước VN từ trước tới nay.
Vì thế, người đọc sẽ thấy có bài phỏng dịch đã mượn bài nguyên tác để lồng vào bối cảnh của VNCS. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có bài phỏng dịch sát nghĩa như bài nguyên tác.

Dù được dịch thế nào, tất cả người dịch đều đã cố gắng để đem đến cho quý độc giả một sự chính xác tối đa có thể được, tùy theo khả năng và tâm ý của người dịch.
CGQ Azalea Vu

                                                                        Hình  trên    Lê Đức Thọ (Miền Bắc VN) bắt tay Henry Kissinger sau Hòa đàm Ba lê, cùng giết chết miền Nam VN

English version : PITY THE NATION

Lính Tàu đang đánh những nhà sư và dân Tây Tạng

“Pity the nation that is full of beliefs and empty of religion.
Pity the nation that wears a cloth it does not weave,
eats bread it does not harvest,
and drinks a wine that flows not from its own wine-press.

Pity the nation that acclaims the bully as hero,
and that deems the glittering conqueror bountiful.
Pity a nation that despises a passion in its dream,
yet submits in its awakening.

Pity the nation that raises not its voice
save when it walks in a funeral,
boasts not except among its ruins,
and will rebel not save when its neck is laid
between the sword and the block.

Pity the nation whose statesman is a fox,
whose philosopher is a juggler,
and whose art is the art of patching and mimicking

Pity the nation that welcomes its new ruler with trumpeting,
and farewells him with hooting,
only to welcome another with trumpeting again.

Pity the nation whose sages are dumb with years
and whose strongmen are yet in the cradle.

Pity the nation divided into fragments,
each fragment deeming itself a nation.”

(Khalil Gibran – “The Garden of the Prophet” 1934)
Source : http://www.pitythenation.com/

Phỏng dịch 1 : TỘI NGHIỆP MỘT QUỐC GIA !

Công an VNCS đang đánh 1 phụ nữ ngoài đường

Phỏng dịch 2 : TỘI NGHIỆP THAY NƯỚC TÔI

Tượng Hồ Chí Minh được thờ trong chùa

Đau khổ thay nước tôi
Dị đoan lên ngôi, tín ngưỡng cạn kiệt
Rất tiếc phải nói ra điều khác biệt

Áo mặc mình không dệt,
Lúa gạo ăn mình chẳng phải trồng,
Rượu ngon uống không lấy từ máy ép riêng

Đau khổ thay nước tôi
Tôn kẻ  bắt nạt làm anh hùng
Gọi phường xăm lăng là bạn vàng, rực rỡ hào quang

Đau khổ thay nước tôi
Trong ước mơ muốn nói điều hơn thiệt
Mong thức tỉnh người đứng ở trên cao
Nhưng bị coi thường và khinh miệt

Đau khổ thay nước tôi
Chỉ dám nói khi đưa đám tang
Và tự hào trên thành tích ảo
Chỉ nổi loạn khi đầu sắp lìa khỏi cổ

Đau khổ thay nước tôi
Chánh trị gia xảo quyệt như cáo
Triết gia bung xung quen nói láo
Nghệ thuật lai căng, bắt chước tồi!

Đau khổ thay nước tôi
Loa kèn tung hô rước giặc về cai trị
Rồi tống cổ bằng hò reo phản đối
Lại trống kèn hoan nghênh rước kẻ mới vào nhà!

Đau khổ thay nước tôi
Những nhà hiền triết hỡi ôi! càng ngày càng câm điếc
Hào kiệt đợi mãi vẫn nằm nôi, mất biệt!

Đau khổ thay nước tôi
Chia năm xẻ bảy loạn tơi bời
Xưng hùng xưng bá vang khắp chốn
Đất nước bao giờ mới yên ngơi?

CN

Phỏng dịch 3 : TỔ MẸ CÁI ĐẤT NƯỚC

Chủ tịch nước VNCS Nông Đức Mạnh khòm lưng cúi đầu trước quan chức Tàu

Tổ mẹ cái đất nước !
Tín đồ đông rất đông
Tôn giáo con số không

Gạo ăn hổng biết trồng
Vải mặc hổng biết dệt
Rượu nhập cảng mới xong .

Tổ mẹ cái đất nước !
Lưu manh thành anh hùng
Giặc thù thành bạn hữu

Trong lòng hận sôi gan
Ngoài mặt phải qui hàng . 

Tổ mẹ cái đất nước !
Chỉ dám nói khi người ta đã chết
Chỉ dám nhận khi tài sản tiêu tan
Chẳng dám than khi dao kề sát cổ 

Tổ mẹ cái đất nước !
Quan chức toàn ác độc
Trí thức toàn nói dóc
Nghệ thuật toàn ăn cắp 

Tổ mẹ cái đất nước !
Tâng thằng Thái Thú mới
Chửi bới thằng ra đi
Cứ từng thằng tâng , chửi .

Tổ mẹ cái đất nước !
Nhân tài  lụi tang thương
Mầm tương lai chưa mọc
Người chia nhiều phe nhóm
Nhóm nào cũng xưng vương .

LHN

Phỏng dịch 4 : TỘI NGHIỆP CHO QUÊ HƯƠNG

Nghĩa trang tại VN, chôn và thờ những người lính Tàu đã chết trong chiến tranh Việt – Tàu 1979

Tội nghiệp cho quê hương
đầy rẫy những mê tín
mà tôn giáo thì không

Tội nghiệp cho quê hương
vải mặc không người dệt
cơm gạo chẳng ai trồng
rượu nho chỉ biết uống
mà cách ép thì không

Tội nghiệp cho quê hương
tôn vinh tên hung bạo
như anh hùng tuyệt hảo
và kia kẻ xâm lăng
ca ngợi ngút trời xanh

Tội nghiệp cho quê hương
đắm chìm trong giấc mơ
lòng căm giận vô bờ
nhưng khi vừa tỉnh giấc
lại buông xuôi xuội lơ

Tội nghiệp cho quê hương
nói gì trong tang lễ
còn gì để khoe khoang
giữa hoang tàn đổ nát
đừng phản kháng muộn màng
khi gươm đã kề cổ

Tội nghiệp cho quê hương
quan quyền như chó sói
triết gia chỉ giỏi nói
nghệ thuật toàn vẽ tô
và chép sao chắp vá

Tội nghiệp cho quê hương
chào đón kẻ thống trị
bằng trống kèn ầm ĩ
rồi tiễn hắn ra đi
la ó bất kể gì
khi đón chào kẻ khác
lại trống kèn như ri

Tội nghiệp cho quê hương
thông thái như gã câm
người hùng còn mãi ngủ
trong nôi đời lặng im

Tội nghiệp cho quê hương
rẽ chia ra lắm mảnh
mỗi mảnh một phận đời
như quốc gia riêng thôi

NĐT phỏng dịch

Đọc thêm : KHỐN KHỔ NƯỚC TÔI

4 kẻ vừa lú vừa đần cai trị nước VNCS

Khốn khổ nước tôi
Mê tín thì vô hạn
Tôn giáo thì nông cạn

Khốn khổ nước tôi
Mặc áo mình không dệt
Ăn gạo mình không trồng
Uống rượu mình không làm

Khốn khổ nước tôi
Ca ngợi côn đồ là anh hùng
Gọi kẻ xâm lăng là bạn vàng

Khốn khổ nước tôi
Trong mơ thì ghét cay ghét đắng
Tỉnh dậy lại đầu hàng

Khốn khổ nước tôi
Chỉ dám nói năng khi đưa tang
Chỉ dám khoe khoang di sản hoang tàn
Chỉ dám phản kháng khi đầu sắp lìa khỏi cổ

Khốn khổ nước tôi
Chính khách xảo quyệt như chó sói
Triết gia tung hứng chữ làm xiếc
Nghệ thuật bắt chước chắp và vá

Khốn khổ nước tôi
Kèn loa tưng bừng rước kẻ cai trị mới
Rồi tống cổ chúng bằng la hét phản đối
Rồi lại tưng bừng kèn loa đón kẻ cai trị khác

Khốn khổ nước tôi
Vĩ nhân càng nhiều tuổi càng lú
Thánh nhân chờ mãi chưa ra đời

Khốn khổ nước tôi
Cứ chia năm xẻ bảy chơi
Phe nào cũng xưng mình là nước
Từ Linh(Phỏng dịch)
(Bài dịch này lụm trên mạng)

Tóm lược Tiểu Sử Tác Giả :

Kahlil Gibran, by Fred Holland Day, 1898 /  Khalil Gibran, April 1931

Khalil Gibran tên thật là Jubran Khalil Jubran, sanh ngày 6 tháng giêng năm 1883 tại Bsharri, Mount Lebanon Mutasarrifate, Ottoman Syria . Ông mang quốc tịch Lebanese và quốc tịch Mỹ . Ông mất ngày 10 tháng 4 năm 1931 ở tuổi 48 tại New York City, United States .

Ông là triết gia và nhà thần học với nhiều câu châm ngôn để đời, là thi sĩ  làm được nhiều thể loại thơ, văn sĩ viết được truyện ngắn, truyện dài, truyện châm biếm…, là họa sĩ thực hiện được nhiều bộ môn thuộc về hội họa như vẽ tranh (painting), phác họa (drawing), vẽ họa đồ (graphics), là nhà điêu khắc (sculpture), và nghệ thuật trang trí (decorative arts) nên ông còn được gọi chung là một visual artist.
Bên cạnh những tác phẩm nổi tiếng được viết bằng Anh ngữ như The Prophet, Broken Wings, ông còn có một số truyện cũng nổi tiếng, được viết bằng tiếng Ả Rập như Mahjar.
CGQ lược dịch

About Khalil Gibran :

Born Jubran Khalil Jubran
January 6, 1883
Bsharri, Mount Lebanon Mutasarrifate, Ottoman Syria Died April 10, 1931 (aged 48)
New York City, United States Occupation Poet, painter, writer, philosopher, theologian, visual artist Nationality Lebanese and American Genre Poetry, parable, short story Literary movement Mahjar Notable works The Prophet, Broken Wings

Xin xem đầy đủ tại link này  : https://en.wikipedia.org/wiki/ Kahlil_Gibran

Tác phẩm :

Self-portrait c. 1911 Hình tự họa  (left – trái) and Illustration from The madman, his parables and poems  và hình từ quyển The madman, gồm ngụ ngôn và thơ (right – phải).

Một số đài tưởng niệm Kahlil Gibran trên thế giới :

Bust of Gibran in Belo Horizonte, Brazil (left) and Yerevan, Armenia (right).

Gibran’s home (left), The Gibran Museum and Gibran’s final resting place, in Bsharri.
Nhà của Gibran (trái), Viện bảo tàng và mộ của Gibran (phải) ở Bsharri.